دسترسی ها

ابتدا به تعریف گاگریو بختیاری بپردازیم و سپس مجموعه ای از گاگریو از محمد زمانی را قرار می دهیم .

گاگریو بختیاری چیست ؟

گاگریو از دو بخشِ گا بمعنی گاه (زمان یا وقت) و گریو به معنی گریه ساخته شده و باهم به معنای زمان گریه است.

اگر گا را بمعنی گوی و گفتن و گِریو را بمعنیِ گریستن بدانیم، باهم بمعنی گفتن و گریستن است. یعنی مراسمی که در آن می‌گویند و می‌گریند.

گاگریو در بختیاری به نام‌های دیگری مانندِ «گوگِریو» و «سُروُو» که مخففِ سرودهٔ عزا است گفته می‌شود .

این اشعار عمدتاً در مراسمِ عزاداری بختیاری‌ها و قدیم بیشتر توسطِ زنان خوانده می‌شد اما امروزه مردان نیز به خواندنِ گاگریو روی می‌آورده اند.

گاگریوها معمولاً با توجه به خصوصیاتِ فرد متوفی  به‌ شکلِ فی البداهه خوانده می‌شوند

معمولاً با تغییرِ نام و کلمات، شعر را بگونه‌ای متناسب با وضعیتِ درگذشته می‌خوانند.

مضمونِ این ابیات شرحِ خوبی، مِهر، میهمان نوازی، سوارکاری، تیراندازی، شجاعت و رشادتِ شخصِ فوت شده است. همچنین زنانِ در گذشته نیز به صفاتِ پاکدامنی، مهمان نواری، تلاش در خانه و مضامینی از این دست ستوده می‌شوند.

گاگریوها با توجه به محتوای آن‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند:

• گاگریوهایی که در وصفِ اندام و جسمِ فرد در گذشته‌است.
• گاگریوهایی در وصف ایمان و نیکی‌های اخلاقی فرد درگذشته:
• گاگریوهایی در شِکوه از روزگار و فلک و چرخ گردون:
• گاگریوهایی که حالت سیاسی داشته‌اند و دربارهٔ کسانی سروده می‌شوند که به حکم حکام کشته می‌شوند.
• گاگریوهایی که صرفاً حالتِ غم‌انگیز و تأثر بر مرگ عزیزان دارد.

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

پسینون گل تیام ز میل سیلک

در مال ای شیر پیا صد جفت شیشک
تفنگ شیر پیانه دیم، دو لیلس سواره

قطارس چرم پلنگ، فشنگ بواره
پیای با شخصیت هم خوسش سر و زون

به غمس گپ و کوچیر، کل ملک ایرون
درختات میوه گرهن خونیدنه سر
قهر خدا یا ظلم پیرون

ای دادم شیر پیاهام وا یک نهان جون
تصادف گئوم لاشس اوید شل

بهرسته پای سر و ریس خین زس ایزی مل
بگو داشتمه دو گل به باغ، باد بس نیشت بد

ای گوولُم هر دو جوون مرد
سیل عکست ایکنوم دلوم کواوه

کشتیه مراسمت پر ز جلاوه
بگو ترس ندوشتی ز ضرر، سرفه ت به رو بی

پشت مالت سیصد بره ای عزیزو پیسه به خو بی

گاگریو از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

ولا بگو طایفه گپ و کوچیر زنین منه سر
ولا بگو چی بهار بی گلی که ایا منه دشت

وجاق گو …… خدا کُری نشت
آرمون سی روزگار وا خوم و مالوم

نداروم کری ز خوم به سی وجاقوم
بگو لامردون فرش کنین واز بکنین در

ولا بگو صد کدخدا دعوت …..
به میلس سی ….. نوم کرده زنده

شیر پیای مهروون خان دهنده
نهاده ای پیا تش  به وجودس

تنگ و تفاق دارن قوولس
ورداشته قلمه کاغذه کرد رنگ

وا منطق صحوتاس خونید به ایل جنگ
به دندونم بگروم نخون انگشت

اخاستوم مو یه کُری سی پشت بر پشت
ولا بگون گووم به میلسی خان لری پوش

ای کدخدا ز طایفه ها بس ایگرن گوش
گو ولا بگو صلح و آشتی برقرار، گوگری خو
نه پیروم نه جاهلوم و شیر بورُم

به میلس کل کدخدون دارن قوولم
بگو لامردون خان نشین، سرفه حریری

خان پیا میلس نشین مهمون پذیری

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

بزنین چو به دهل ای مردم به رسم خانا

بساکون ز دست بدان ، سردار …..
میلسی گرهده بید سر ریش سفیده
به مال شیر پیا
پیای سخنورم حرفس درست بی
هر ولات که پا نهاد اگوی ز خوس بی
خان وا هیئتس رسیدن به روستا
مندن سی شو منزلی، ای سردار ……
خان پیا دعوت گرهد ایل بساک
شو نشینی سی شومی ای خان تا روز پاک
کدخدا شیر پیا شیک پوش ..
حکم خوس فرق نیکنه وا صد سپهبد
یونه گو پیای سخندون
صحوت سرفه کشیس ای سردار رهد تا لرستون
حاظرم که هر دو دست بنوم سر قرآن
نیدوم به طایفه ای چی خوت بوهه خان
دندال غمین بگوین سی خوم که مردوم
یه به حرفام بگوین ای گویل یکی به سرفُم

گاگریو از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

بیو رویم خاک خومون دنیانه گردیم
بشینین وا جاهلون و واویلا هی گویم و خندیم
دندال سنگین بگوین به کد و بالام
ز زلفم کمتر بگوین و واویلا غم اخوره دام
داکُم ای دوندال بگو دارت اوید ..
دی هر شو رودت بو نینهه ..
ای برمت به چه ولات حسیت نجورت
مر نگون … ، زلفون بورت
دلمه قل قل کنین و واویلا پاک گنده گنده
بمیروم بسا کُرُم بمهنه زنده

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

ای برار کد شلم زلفت سیاه رنگ
تو چته سر نیزنی به داکه دلتنگ
ای درد خومه بخوروم ای یا که مردن کُر
تیپس که یادم ایا آخی دلم ابو پر
واویلا ظلم گرون آخی دیدی چه کردوم
گمون گو مردنه آخی ور خوم نبردم
دا بگرد ز کوه بیار آخی گل کلوسه
تهده ن تکون بده دا کُرُم بخوسه
دندال سنگین بگوین ای به کد و بالام
ز زلفم کمتر بگوین غم اخوره دام
واویلا ظلم گرون آخی دیدی چه کردوم
گمون گو مردنه دا ور خوم نبردوم
ندونم زلف سره یا گل ریواس
به تیپس فیس اکونن ددویل سوداس
دلمه قل قل کنین پاک گنده گنده
بمیرم بسا پیا دا بمهنه زنده
واویلا ظلم گرون ای به سی جوونم
شیر زردم نمیری آخی به نامرادی
شیونه وندی به مال آخی جاکه به شادی
پوشیده لباس شیک تیپ نمونه
پیای با غیرتم شاه جاهلونه
مونین ای پیانه آخی به سر زونا
یو ستین گویله ای ددویل و دا
واویلا ظلم گرون دا به سی جوونم

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

ولا بگو زلفونت باد اوشنید، دل ..
کد بلند، شیر پیا، گئو …
ولا بگو رشتال ..اول عرمس
مکنین، خهر خدا، نظر بوردس
شل بکن شولار دویت چوقاته بکن ور
جنگ وسته ور تاته زون بیو گرزته بر

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

سایه ای بود و پناهی بود و نیست
شانه ام را تکیه گاهی بود و نیست
سخت دلتنگم کسی جز من مباد
اینچنین غم قسمت دشمن مباد
ولا بگو زه هونه زیدوم به در مرگ به کمینوم
ای یادگار منده به جام تفنگ دو لیلوم
بگو بیو بنشین خورزا عزیزوم
ای بعد ز خوت کور و پیر، اگوی مریضم
ز داغ ای شیر پیا دلوم برشته
تی به به ره گووم منه بهشته
ایگو مو داروم سه تا یتیم زینه بیوه
ای دلداری دامه بدین کمتر گریوه
ولا بگگو ز اخلاق و معرفت کری چی خوت نی
ندونم چه کافری تونه بکرد تی
بنشین به لامردون تو دوری مهمون
توف اسپید هواس خوشه وا چشمه سارون
چهچه بلبل ایا قه قه ز کوگون
بگو چی کوگی بال گدار که پر کشیده
منه خین در ایخوره ایگون یو …..
خوش بحال او ددو گووس ….
موسو تنگ و تفاق هیجارس ایده

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

سرفه گپ و گل گلی .. رنگی
سی پیا راس بکونین یه شیر سنگی
بگو دا مرو اجل به جستت
چشم سور ناکسون ای برار آخر بکشتت
خدا بگو شیر پیام غرقه به خین چی کوگ بی پر
سیل کردوم هونه پیا دلوم کواوه
صحاو مال و منال یه بُر جلاوه

گاگریو از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

آسمون اوری گرهد تیره به تیره
کی گوهده دو خورزمار وا یک بمیره
بی براری کشتمه نه تش گوله
ای برارون ای فلک زید وه زمین وا تخت گرده
به نرز سلامتیت خوندم زیارت
بارلا به گور مبر ای تیپ و سالت
چشم سور ناکسون ای برارم پیانه کرد تی
هر چی که گردوم به مال …چی خوس نی
دادمه به دعا نویس قوچ جلاوه
بگشه سی ای پیا در کتاوه
بیو رویم … خومون دنیانه گردیم
نشینیم وا تاته زا هی گویم و خندیم
تفنگ پیای شیر زیده گل دار
بدینس دوهدرس تا بس زنه زار
تفنگ شیر پیا داره دو تا گو

کدس حک کرده بی مرگس به امرو

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

دلوم تنگه که دور از خانه مردم ای داد
که دور از خانه و کاشانه مردم
دلوم تنگه که دور از روی بابا
وای در اون غربت چه مظلومانه مردم
گلم رفت و به جایش خار مانده
کزین جور و جفا بسیار مانده
سپرده طفل بی بابا به دستم
که اونم یادگار از یار مانده
فلک داد و فلک صد داد و بیداد
آی فلک تخت سلیمان داده بر باد
سلیمانی که حکم بر باد میکرد
خودش میدید که تختش می برد باد

ولا بگو رهدمه به سر کار داشتمه امیدی
تش گرهد پیک اجلم ای جو زم بریدی
گویل بگو پهرسته کوگ کهی به گل نشست مرد
بگوهین به گویلوم چه به سرم رهد
هم قدر زحمت کشیم آخر چه فاده
وابیومه لشک تری که باد اشکناده
ولا بگو زلفونت شاو و شور غنچه کلوسه
ظلم که تیپ چینو به گل بخوسه
چرخ فلک دینوم به نات چرخ تو نچرخا
کشتیه ای شیر کرُم بی کس و تهنا
خاکینه عزا گرهد تا کوه کوینه
کوگ در غم ایخوره دلس غمینه
ای گویل بگو ره بدین پیا بیا تا روه منه دو
چپ و راست ترکه شور بنگس چی برنو
چوبازون جم ووبیدن کردنه ذلیلمون
ایچو نی پیا عزیز چوباز ایلمون
ولا دو گپ دسمال بازی سیصد زن و مرد
دیر اوده ای گووم دو وبیده سرد

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

ای دل هارم
اخی دل بیوه
مو بی برارم
موجاکم آخی
وی کوراوی دایه
رومسته مالم
ای دل هارم
دی چا بگر کافر
درد ته دونم

گاگریو بختیاری از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

بیچاره او دایی که تش وسته به جونس
چی لایه مونگشته اگوی گُرده کمونس
شُهم زیده زمین دلسه برافتو
گورو او …؟…؟ بیداد به دهونس
جا وارگه کُره ایجوره و کُر نیره ز ویرس
زس هوشه اچینه ز غم و بسته به شونس
ششنیده خونه منه کرو چی پل شوگار
چی داری که پیسسته ز بالا به دوونس
رهده سر پیر و خونه ونده به دخیلس
دیلق ز تو کار خدا وسته به جونس
ری کرده وه قلبه بکنه شوه ز دردس
تا نوم خدا یاهه زنن تلگه به زونس
مالس خو کنه بار و روه تا کوه افتو
… سرس ایل مالکننون
شیرینه اگوی کرده بلا تیشه ی فرهاد
وردادس مجنون و لیلی به غمونس
مندیر اجل منده و شو هین و تریده
پیسسته و رهسسته اگوی نام و نشونس
هر وی که دلس ایگره دندالی اخونه
دست ایکشه جا کُر سر پنج تیر پرونس

گاگریو از محمد زمانی : DOWNLOAD

متن :

تیپ تو خیف و قشنگ ور تیامه
یو دی نبی یو نه سزامه
توریکی زیده به گل ولا بختمه برد خو
شیر پیانه ماشی بکشت ولا نصف دل شو
زاینده رود طوف ایزنه ولا او بند اپوینه
لاش بی جون گووم ری او اجومنه
اخوار دادن به دات دست برد سی مینا
حالوت اقه ن دِرد ز داغ خورزا
ولا بگو تیپ تو چی مهی به شوگار
با اخلاق، هم مهروون وا تیپ رشتال
ای خدا بنگت کنوم بده جواوم
خوم بنوم طلوت چنه خوم دُم حساوم
نیخواستوم تو کار کنی به شهر غروت
ای بمهنی به سامیار کنی محبت
بیرق مال بووم اشکندشه باد
قاصدی اخوار اوورد که مرده ….
تال و تال زلفون خوت وسته بسون فرق
لاشته داده تکون، گرهدته برق
کُرُمه گپ کننین به ی وجاقُم
چی کلوس دم برف بهرسته قامُم

گاگریو از محمد زمانی همراه استاد محمد بهداروند : DOWNLOAD